ABDnin Vietnamda işlediği savaş suçlarını araştırmakamacıyla filozof Bertrand Russellın girişimiyle oluşturulanUluslararası Savaş Suçları Mahkemesinin bir üyesiydi.Russell Mahkemesi olarak da bilinen Mahkemenin birtahkikat komisyonuyla Vietnamda yaklaşık bir ay incelemelerdebulunan Aybarın tuttuğu günlük ilk defa yayımlanıyor. Russellın,Mahkemenin programının hazırlandığı ilk bir araya gelişteyaptığı konuşmayı ve Jean-Paul Sartreın Stockholm toplantısısonrasında açıkladığı hükmü de içeren Vietnam Günlüğü,sadece bir süper gücün acımasızca yürüttüğü savaşı tümboyutlarıyla ortaya koymuyor, Aybarın sosyalizm anlayışındanparçalar da sunuyor. Hukukçu, akademisyen, gazeteci, siyasetçikimlikleriyle bir döneme damgasını vuran isimlerden olanMehmet Ali Aybar başka türlü bir sosyalistti: Kullandığı güleryüzlü sosyalizm, Türkiyeye özgü sosyalizm, özgürlükçüsosyalizm kavramlarıyla; sadece sistem içinde değil sosyalizmuygulamaları, teorileri içinde de gördüğü çarpıklıkları ifadeetmekten hiç çekinmemesiyle; ülkedeki Kürt sorununadeğinen belki de ilk siyasetçi olmasıyla; yatay örgütlenmemodelini savunmasıyla ABDnin Vietnamdaki savaş suçlarınıyargılamak için kurulan Uluslararası Russell Mahkemesindeüyelik yapacak uluslararası saygınlığı, entelektüel donanımı,kültürü, bilgisi olan Aybar, ömrünün sonuna kadar sosyalizmmücadelesinden vazgeçmedi. 15 milletvekiliyle Meclise girmişTürkiye İşçi Partisinin genel başkanı Aybarın her koşulda altınıçizdiği bir gerçek vardı: Sosyalizm insanlar içindir; insanlarsosyalizm için değil...