Serbest Cumhuriyet Fıkrası, cumhuriyet dönemi siyasal alanının oluşumunda "iktidar"daki partiye karşı örgütlenmiş bir toplumsal muhalefeti ifade eder. Siyasal partiler literatüründe ağırlıklı olarak "gerici yığınlar"ın bir kalkışması olarak ele alınan, uygulanan modernleşme projesine karşı geleneksel tutucu çizginin siyasal örgütü olarak yaftalanan bir partidir. Cem Emrence, SCF nin parti örgütü, tüzük ve programı, partililerin talep ve beklentileri, günlük gazeteler, sınıfsal ayrışmalar ve bunların bir parti içerisinde muhalefet yatağına nasıl aktığını derinlikli bir araştırma ile ele alıyor. Kolaycı ve ötekileştirici bakış açısına karşı SCF nin toplumsal dinamiklerini, var olduğu önemin iktisadi sıkıntı ve toplumsal karşılıklarıyla anlamaya çalışıyor. Tek, tek olması nedeniyle de mutlak şekilde doğru kabul edilen bir modernleşme projesinin, yok saymaya çalıştığı alternatifler karşısında siyasal alanı nasıl muhasara altına aldığını gösteriyor.