Güzellik arayışı geniş tarihî hafızayla karışıp akar. Kerem ile Aslı`nın Azerbaycan varyantından mülhem bir aşk hikâyesidir. Kahramanların özellikleri, aile ve etrafları, başlarından geçen olaylar birbirine benzer. Eserin tarihî arka planını Yavuz ile Şah İsmail arasındaki mücadele teşkil eder. Gelenekler, görenekler, örfler, ananeler, bunlara eklenen insanlık durumlarıyla iç içe geçer. Modern edebiyat içerisinde yer almasına rağmen folklor ve halk edebiyatı verimleri eserin ham malzemesi olarak benimsenir. Mahmut ile Meryem "romanlaşan bir destan bir başka deyişle "destanlaşan bir romandır.